মোৰ চিৰ নমস্য আলোকৰে যাত্ৰীসকলৰ এগৰাকীৰ স্মৃতি ৰোমন্থন

“এইটো, এইটো অনিল হয়।গাডী ৰখা।“ মাততে ধৰিব পাৰিলো আগন্তু়ক়জন কোন।তেঁও মোমাইদেউ ডাঃ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱা। ড্ৰাইভাৰে মোৰ নিচেই কাষতে গাডীখন ৰখাই দিলে। “অনিল, গাডীত উঠ, ৰ’বলৈ সময় নাই।গাডীতে কথা পাতিম।“ মই গাডীত উঠি বহি ললোঁ।গাডী চলিব ধৰিলে। গন্তব্য স্থান ঢকুৱাখলা বালি গাঁৱৰ উজনী পথাৰ, য’ত শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সংঘৰ ৫৫ তম বাৰ্ষিক অধিৱেশনৰ প্ৰস্তুতি চলি আছে।খা-খবৰ সুধ পুচৰ পিছতে আমি অধিৱেশন কেনেকৈ সফল কৰিব পৰা যাব সেই লৈ আলোচনা কৰিলোঁ।তেওঁ নানা পৰামৰ্শ আগবঢালে। এয়া আছিল ১৯৮৬ চনৰ কথা। বহাগ বিহুৰ কেইদিন মানৰ আগতেই চুটি লৈ কৰ্মস্থলি এৰি ঢকুৱাখনাৰ ঘৰত আছিলোঁহি।সেয়েহে ভাগ্যে মোমাইদেউ ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাদেৱক লগ পাই গলোঁ। কাৰণ,৭,৮,৯,১০ এপ্ৰিলত অধিৱেশন অনুস্থিত হৈছিল।ইয়াৰ পূ্ৰ্বে ১৯৮৫ চনৰ ১১ আৰু ১২ মে’ ত ঢকুৱাখনাত অনুস্থিত ধেমাজি জিলা চুতীয়া সন্মিলনৰ ৭ম বা্ৰ্ষিক অধিৱেশনৰ স্থলিতো তেওঁক সৌভাগ্যক্ৰমে কিছু সময়ৰ বাবে লগ পাইছিলোঁ। তেতিয়াও সেই একেই ব্যস্ততা। তাৰ মাজতেই ফৰকাল বতৰৰ নমুনা বহন কৰা হাস্যবদন মুখায়বৰ মানুহজনে নিজ বাসগৃহতহে যেন কোনো মাংগলিক অনুস্থান পাতিছে ঠিক তেনেদৰে নিজৰ দায়িত্বভাৰ পালন কৰি গৈছে। এনে কৰ্মযোগী ব্যক্তিয়ে সহযোগীসকলক কৰ্মক্ষেত্ৰত পূৰ্ণ উদ্যমে লাগি যাবলৈ প্ৰেৰণা যোগায়।সেয়েহে চাগৈ অনুস্থানবোৰ অতি নিয়াৰিকৈ অনুস্থিত গৈছিল। ১৯৮৬ চনত ঢকুৱাখনাত অনুস্থিত শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ সংঘৰ অধিৱেশনৰ সময়ত লগ পোৱাৰ পিছত আৰু ডাঃ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাদেৱক পুণৰ লগ পোৱাৰ সৌভাগ্য নঘটিল। ১৯৯১ চনৰ ১০ জানুৱাৰী তাৰিখে তেওঁ বৈকুন্ঠগামী হয়।গাঁৱলীয়া বেংকৰ চাকৰিৰ খাটিৰত অসমৰ তেনেই ভিতৰুৱা ঠাইত থাকি ব্যস্ততাৰে সময়বোৰ পাৰ কৰি নিচেই আপোনজনৰ সান্নিধ্যৰ পৰাও বঞ্চিত হ’লোঁ।এই ক্ষেত্ৰত মোৰ দৰে পথভ্ৰষ্ট ল’ৰা এটাক বেংক বিষয়া হিচাপে প্ৰতিস্থিত হোৱাত অনুপ্ৰেৰণা যোগাই যোৱা ডাঃ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাৰ দৰে মহানুভৱ ব্যক্তিসকলেই জগৰীয়া নহয় নে? ঢকুৱাখনা বালি গাঁৱৰ তিনি আলিৰ যিটো পথেৰে অসমৰ স্বনামধন্য সাহিত্যিক হোমেন বৰগোহাঞিদেৱৰ ধৰলৈ যায়, যিটো পথেৰে ঘাঁহি গাঁৱৰ গুণী জ্ঞানী শিক্ষক,সমাজ সেৱক তথা মহানুভৱ ব্যক্তি শ্ৰীযুত দেৱৰাম সুতৰ ঘৰলৈ যায় তাৰ উত্তৰ পাৰে ডাঃ প্ৰদীপ মোমাইদেউহঁতৰ ঘৰ আৰু দক্ষিণ পাৰে আমাৰ ঘৰ।সেয়েহে সৰুৰে পৰা তেওঁক দেখি আহিছোঁ, তেওঁৰ গুণবোৰ যিমান পাৰোঁ অনুকৰণ কৰি আহিছোঁ।তেওঁলোকৰ ঘৰৰ এমূৰত থকা প্ৰতীক কোঠাৰ বেৰত আঁৰি থোৱা তেওঁলোকৰ স্বৰ্গগত পিতৃদেৱ দীনবন্ধু বৰুৱাৰ বন্ধাই থোৱা ফটোখনলৈ সৰু কালত ৰ’লাগি চাই আছিলোঁ।একেদৰেই ভেবালাগি চাইছিলোঁ তেওঁলোকৰ ঘৰত থকা সেই ৰজা দিনীয়া অতি দীঘল হেংদাংখন।মোমাইদেউহঁতে আমাক কৈছিল যে সেইখন চুতীয়া ৰজাৰ সেনাপতিৰ হেংদাং।তেতিয়াই আমি জানিছিলোঁ –তেওঁলোকৰ উপৰি পুৰুষৰ এজনা আছিল চুতীয়া ৰজাৰ সেনাপতি। আমি সৰু হৈ থাকোঁতে সেই ঘৰখনৰ মূল কেন্দ্ৰবিন্দু তথা আকৰ্ষণৰ অধিকাৰী আছিল তেওঁলোকৰ পূজনীয়া মাতৃ।আমাৰ ভাৱ হৈছিল যেন ঘৰৰ বাৰাণ্ডাৰ বৰপীৰাত বহি দেৱীসদৃশ বগী ধকধকী আইটাগৰাকীয়েই সমস্ত ঘৰখনৰ সকলো দিশ সুচাৰুৰূপে পৰিচালনা কৰি গৈছিল।নিচেই সৰুৰে পৰা মোমাইদেউঙঁতৰ পিতৃ-নাতৃৰ প্ৰতি থকা অগাধ ভক্তি দেখি আহিছোঁ।তাৰে প্ৰভাৱ আমাৰ ওপৰতো কিঞ্চিত পপিমান হ’লেও নিশ্চয় পৰিছিল।মোমাইদেউহঁতে প্ৰতি বছৰে ককাৰ বছেৰেকীয়া শ্ৰাদ্ধ পাতিবলৈ ঘৰলৈ আহিছিল। ঘৰখন উলহ মালহেৰে উপচি পৰিছিল। আমি কণ কণ মখাই বেছ আমোদ উপলব্ধি কৰিছিলোঁ। নিচেই সৰু কালতেই মোমাইদেউসকলৰ দৰে বৰ মানুহ হোৱাৰ এক উচ্চ অভিলাসে মানস পটত জন্ম লভিছিল। সেয়েহে হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈ ভৱিষ্যতে এজন ডাক্টৰ হোৱাৰ পৰিকল্পনাৰে উত্তৰ লখিমপুৰ মহাবিদ্যালয়ত বিজ্ঞান শাখাত নাম ভৰ্তি কৰিলোঁ। পিছে আমাৰ ঘৰৰ আ্ৰথিক অৱস্থা অতিকৈ দুৰ্বল হোৱা বাবে মোৰ হাবিয়াস পূৰণ হোৱাৰ আশা ক্ষীণ হৈ আহিল।দেউতা আছিল বানপানীৰ সৈতে তাল মিলাই ভাগ্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি খেতি কৰা এজন সংগ্ৰামী কৃষক আৰু লগতে কানেকান মাৰি ঘৰখন চলাই নিবলৈ চেষ্টা চলাই যোৱা বজাৰত বেপাৰ কৰা সামান্য লোক যাৰ সৈতে বজাৰত এই অভাজনেও চুন বিক্ৰী কৰিছিলোঁ।চুনৰ টিন সমুখত লৈ বেপাৰ কৰাজন আঁতৰি গৈ কলেজত বিজ্ঞান পঢাটো আৰ্থিক কাৰণত অসম্ভৱ হৈ পৰিল।হিন্দী বিষয়ত বিশাৰদ পৰীক্ষা পাছ কৰি আছিলোঁ বাবে চাকৰি কৰাৰ কথা ভাৱিলোঁ। উত্তৰ লখিমপুৰ কলেজ এৰি ধেমাজি উচ্চ বুনিয়াদী বিদ্যালয়ত অবৈতনিকভাৱে হিন্দী শিক্ষকৰ চাকৰিত যোগ দিলোঁগৈ।অজানিতে আৰ্থিক সংকটৰ এক কৰাল গ্ৰাসৰ মাজত সোমাই পৰিলোঁ। তাৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ সক্ষম হৈছিলোঁ ধেমাজিৰ কেইজনমান দয়াশীল বিশিষ্ট ব্যক্তিৰ বদান্যতাৰ প্ৰভাৱত।তেওঁলোকৰ মাজৰে এজন হ’ল ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱা।এইখিনিতেই সুযোগ পাইছো যেতিয়া অন্য কেইজনমান মহানুভৱ ব্যক্তিৰ নাম উল্লেখ কৰিলোঁ। সেইসকল হৈছে ক্ৰমে পৰম শ্ৰদ্ধাভাজন স্বৰ্গীয় ডাঃ ভবেন বৰুৱাদেৱ, শ্ৰীযুত ললিত চন্দ্ৰ চুতীয়াদেৱ, শ্ৰীযুত সৰ্বেশ্বৰ চুতীয়াদেৱ, শ্ৰীযুত দিব্য চুতীয়াদেৱ, ডক্টৰ বুদ্ধিন্দ্ৰ বৰুৱাদেৱ, স্বৰ্গীয় বোম্বেশ্বৰ বুঢাগোহাঁইদেৱ, কৃষি বিভাগৰ বিষয়া স্বৰ্গীয় কেশব চন্দ্ৰ দত্ত(ঘৰ ঢকুৱাখনাৰ ভগামুখত,মোৰ সহপাঠী শ্ৰীপৰম শংকৰ দত্তৰ পিতৃদেৱ) আৰু ধেমাজি কলেজৰ প্ৰাক্তন অধ্যক্ষ স্বৰ্গীয় ভূপেন পেগু ছাৰ যিয়ে মোক অসম আন্দোলনৰ সময়ত কাণত ধৰি টানি নি বলপূৰ্বক পৰীক্ষা গৃহৰ আসনত বহাই পৰীক্ষা দিবলৈ বাধ্য কৰিছিল।। আটাইকে সশ্ৰদ্ধ প্ৰণাম জনালোঁ।পাঠকসকলে আত্মকেন্দ্ৰীকতাৰ আভাস পাই বিৰক্তি বোধ কৰিলে কথাখিনি অনুপ্ৰেৰণা দায়ক বুলি ধৰি ক্ষমা কৰি দিয়ে যেন। সেয়া আছিল ১৯৭৪ চনৰ কথা।ডাঃ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাদেৱে ধেমাজিৰ টঙনাপৰাত স্থায়ী ভাৱে ঘৰ বাৰী কৰি বসবাস কৰি আছিল।মই গৈ তেওঁলোকৰ ঘৰত ওলোৱাৰ লগে লগে ঘৰৰ আটাইয়ে উষ্ম আদৰণি জনালে।অজিত,দীপালি,ৰূপালি,জোনালী আৰু মনাকহঁতৰ ঘৰুৱা শিক্ষকৰ দায়িত্বভাৰ লোৱাৰ লগে লগে মই আৰ্থিক দিশত যথেষ্ট সকাহ পালোঁ।ভাল মানুহ লগ পালে ভাল দিনবোৰ ঘূৰি আহে।মোৰ ক্ষেত্ৰত তেনেকুৱাই হ’ল।এজন উচ্চ পদস্থ পশু চিকিতচকৰ দায়িত্বভাৰ নিয়াৰিকৈ পালন কৰাৰ উপৰিও ডাঃ বৰুৱাদেৱে এজন উদ্যোগী কৃষকৰ ভূমিকা পালন কৰি নিজ বাসগৃহৰ ওচৰতে বহু বিঘা মাটিত কাজি নেমুৰ খেতি কৰিছিল। সেই নেমু বাৰীৰ নেমু মই ঢকুৱাখনাৰ বজাৰত বিক্ৰী কৰি যথেষ্ট লাভৱান হৈছিলোঁ। হাতলৈ ধন অহাত পূনৰবাৰ ডাঙৰ মানুহ হোৱাৰ সপোন দেখিলোঁ। ধেমাজি কলেজত ক’লা শাখাত নাম ভৰ্তি কৰি লৈ মাজে মধ্যে শ্ৰেণীত উপস্থিত থাকিলোঁ।এইখিনিতে পুনৰবাৰ ডাঙৰজন ডাক্টৰ মোমাইদেউৰ কথা উল্লেখ কৰিব লাগিব।জিলা পশু চিকিতসা বিষয়া পদপী লাভ কৰা ডাক্টৰ ভবেন বৰুৱাৰ ঘৰতেই থাকিবলৈ মই ঠাই পাইছিলোঁ।এনে বহু কেইজন মহানুভৱ ব্যক্তিৰ সান্নিধ্য লাভ কৰি মনবোৰ বহল হৈ পৰিছিল। কোঁৱাৰ পৰা ওলাই সাগৰত জপিয়াই দিয়াৰ সপোন দেখিছিলোঁ। ১৯৭৭ চনত বাটঘৰীয়া হাইস্কুলত শিক্ষকতা কৰা সময়ৰলৈকে মই ধেমাজিতে বসবাস কৰিছিলোঁ।পিছত স্কুলৰ পৰা লমাহৰ চুটি লৈ ঢকুৱাখনা কলেজত অৰ্থনীতি বিভাগৰ স্নাতক শ্ৰেণীৰ অনাৰ্চৰ ক্লাচ কৰিবলৈ গুচি আহিলোঁ।তাৰ পিচত বি এ পৰীক্ষা দি কিছুদিন বাটঘৰীয়া হাইস্কুলত চাকৰি কৰোঁতে ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱা দেৱক দুই এদিন লগ পাইছিলোঁ।ডিব্ৰুগড বিশ্ব বিদ্যালয়ত দুবছৰ এম এ পঢাৰ পিছত ডিব্ৰুগডতে কৰ্মজীৱনৰ পাতনি মেলি জীৱন যুঁজত নামি পৰি আপোনসকলৰ সান্নিধ্যৰ পৰা বৰ দুখ লগাকৈ বঞ্চিত হ’লোঁ। ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাৰ দৰে মহানুবৱসকলে বজাৰত চুন, নেমু আদি বিক্ৰী কৰি আৰ্থিকভাৱে সকাহ পাবলৈ চেষ্টা চলাই থকা ল’ৰাটোক এদিন এ চি এচ ৰ চাকৰিৰ বাবে যোগ্যতা অৰ্জন কৰিবলৈ(চৰকাৰে চাকৰি নিদিলে)সক্ষম হ’বলৈ অনুপ্ৰেৰণা যোগালে। সেই ল’ৰাটোৱে জানো জীৱনত তেওঁলোকৰ অৱদানসমূহ পাহৰি যাব ? সেযা অসম্ভৱ। দূৰণিত থাকিও কৰ্মক্ষেত্ৰৰ ব্যস্ততাৰ মাজতে ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাদেৱৰ সামাজিক জীৱনৰ কাম কাজসমূহৰ খবৰ ৰাখি আছিলোঁ।তাকে লৈ গৌৰৱবোধ কৰিছিলোঁ।কাৰোবাৰ ব্যক্তিগত জীৱনলৈ আলোক সঞ্চাৰ কৰাই নহয়, সমাজৰ প্ৰতি, স্বজাতিৰ প্ৰতি ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱা দেৱৰ যথেষ্ট অৱদান আছে। সেযেহে ধেমাজিৰ স্বনামধন্য বিশিষ্ট ব্যক্তি পৰম শ্ৰদ্ধাভাজন শ্ৰীযুত ললিত চুতীয়াদেৱে তেওঁৰ এটি প্ৰৱন্ধত ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱাক ভুয়সী প্ৰসংসা কৰি বহু কথা লিখিছে। ধেমাজি জিলা চুতীয়া জাতি সন্মিলনৰ বাৰ্ষিক অধিবেশনৰ বাবে ডাক্টৰ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱা দেৱে লিখা অধিভাষণ যিসকলে পঢিছে তেওঁলোকে নিশ্চয় বৰুৱাদেৱৰ অকাল মৃত্যুত চুতীয়া জাতিৰ লগতে অসমীয়া সমাজৰ কিমান ক্ষতি হ’ল সেয়া অনুমান কৰিব পাৰিছে। মুঠতে, সামাজিক জীৱনৰ সৈতে জডিত প্ৰায় আটাইবোৰ অনুস্থানৰ সৈতেই বৰুৱাদেৱ জডিত হৈ আছিল।এজন দায়িত্বশীল চৰকাৰী বিষয় ববীয়া হৈ নিজৰ কৰ্তব্য নিয়াৰিকৈ পালন কৰাৰ ওপৰি সমাজৰ উন্নয়নৰ হকে অত’’বোৰ কাম কৰাজন কিমান উদ্যমী ব্যক্তি হ’ব পাৰে ভাৱিলে আচৰিত যেন লাগে। এজন ইমান উচ্চ পদস্থ চৰকাৰী বিষয়াই তেনেই নিঃকিন ল’ৰা এটাৰ সৈতে নিজৰ লগৰীয়াৰ দৰে, বন্ধুৰ দৰে আচৰণ কৰিব পাৰে বুলি ডাক্টৰ বৰুৱাদেৱৰ সান্নিধ্যলৈ অহাৰ পূৰ্বে কল্পনাও কৰিব পৰা নাছিলোঁ।তেওঁলোকৰ ঘৰত তামোলেৰে পৰিপূৰ্ণ বটাটো মেজত থৈ ইখনৰ পিচত সিখন তামোল পাগুলি পাগুলি বহু পৰ জুৰি মোমাইদেউ ডাক্টৰ প্ৰদীপ বৰুৱাৰ লগত মুখামুখিকৈ বহি বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত নানা ধৰণৰ ৰসাল আলাপ আলোচনা কৰাৰ কথা আজিও মানস পটত ভাঁহি উঠে।অসাধাৰণ আৰু প্ৰভাৱশালী মানুহে যদি এজন সাধাৰণ মানুহৰ ব্যক্তিত্বৰ ওপৰত আস্থা ৰাখি তেওঁক কিছু অধিক গুৰুত্ব দিয়ে তেন্তে সাধাৰণ মানুহজন যিমানেই নিঃকিন নহওক লাগে তেওঁৰ ব্যক্তিত্বৰ বিকাশ সম্ভৱপৰ হৈ উঠে।ডাঃ বৰুৱাও তেনে এজন অসাধাৰণ ব্যক্তি। ফুল অতিকৈ ভাল পোৱা কোমল হৃদয়ৰ ডাঃ প্ৰদীপ কুমাৰ বৰুৱা মোমাইদেউৰ লগত এনে বন্ধুত্বপূৰ্ণ সম্পৰ্ক গঢ লৈ উঠাৰ বেলিকা সেইখন ঘৰৰ অন্য সদস্যসকলৰ অৱদানো নিশ্চয়কৈ অনস্বীকাৰ্য।মোৰ বাবে দেৱী স্বৰূপ মামীদেউ চিৰ পূজনীয়া শ্ৰীযুক্তা পূৰ্ণিমা ৰঞ্জিতা বৰুৱাৰ স্নেহৰ বান্ধোন আৰু ভাইটি ভন্টিহঁতৰ মৰম শ্ৰদ্ধাৰ মাজেদি অতিক্ৰম কৰা সেইবোৰ দিন আছিল মনৰ মণিকূটত স্থান লাভ কৰা সোণোৱালী দিন। ----------------সমাপ্ত-----------

ঢকুৱাখনা চৰকাৰী মজলীয়া বিদ্যালয়ত শিক্ষা গ্ৰহণ কৰা দিনবোৰৰ স্মৃতি ৰোমন্থন

তেতিয়া মোৰ বয়স ছয় বছৰ হোৱাই নাছিল, স্কুললৈ যাবলৈ ব্যাকুল হৈ পৰিলোঁ।খেল ধেমালীৰ লগৰীয়া, কাণসমনীয়া বাল্য বন্ধু শৰতেও চাগৈ মোৰ দৰেই স্কুললৈ য়োৱাৰ আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰিছিল। তেওঁৰ দেউতাক, ঢকুৱাখনা বালিকা মধ্য ইংৰাজী বিদ্যালয়ৰ শিক্ষক তথা আমাৰ ককা চন্দ্ৰ দাসদেৱে এদিন আমাক নি ঢকুৱাখনা চৰকাৰী মজলীয়া বিদ্যালয়ৰ ক মান শ্ৰেণীত নাম ভৰ্তি কৰাই দিলে।মই লেখা-পঢ়া বিষয়ৰ সামান্যতমো কথা ঘৰত শিকা নাছিলোঁ বা ঘৰত কোনেও কাহানিও মোক একো শিকোৱা নাছিল। ক, খ ,গ, ঘ এইবোৰনো কি মই জনা নাছিলোঁ।স্কুলত শিক্ষকে মাটি পেন্সিলেৰে মাটিৰ স্লেটত সেইবোৰ লিখিবলৈ কওঁতে মই বাকীবোৰ বুজি নাপাই ঘ মানে ঘৰ লিখিব বা অঁকিব দিছে বুলি ভাৱি লৈ ঘৰৰ ছবি এটা আঁকি শিক্ষকক দেখুৱাইছিলোঁ।ঘৰৰ ছবি আঁকি শিক্ষা জীৱনৰ পাতনি মেলা মুহূৰ্তত ছাৰে মোৰ মুখলৈ ৰলাগি চোৱা দৃশ্য আজিও মানস পটত ভাঁহি উঠে।ছাৰে কি ভাৱিছিল নাজানো, ভাল অথবা বেয়া একো মন্তব্য দিয়া নাছিল বাবে মই নিজৰ পাৰদৰ্শিতাত সন্তুষ্টি লাভ কৰিছিলোঁ।ক্ষন্তেক পিছতে ছাৰে মোৰ স্লেট পেন্সিল লৈ তাত অলপ ডাঙৰকৈ ক আখৰটো লিখি দি ক’লে, “এইটো ক আখৰ হয়, তুমি আঁকিব পাৰিবানে?”।মই পাৰিম বুলি কৈ ক্ষন্তেকতে ক আখৰটো চাই চাই আঁকি পেলালোঁ, মানে লিখি পেলালো।এইদৰেই ক, খ বোৰ অঁকাৰ লগতে আম,অমিতা,মানুহ, জীৱ-জন্তু আৰু অন্যান্য ছবিবোৰ আঁকি দিনবোৰ পাৰ কৰিব ধৰিলোঁ।মোৰ যিমানদূৰ মনত পৰে, মই ক মান শ্ৰেণীত মাথো এটা বছৰেই আছিলোঁ এনে নহয়, বেছি দিন আছিলোঁ।সেয়েহে ষোল্ল বছৰ বয়সত এম ভি পৰীক্ষা পাছ কৰি গৈ ঢকুৱাখনা হাইস্কুলত নাম ভৰ্তি কৰিছিলোঁ আৰু ১৯৭৩ চনত মেট্ৰিক পাছ কৰোঁতে বয়স উন্নৈশ বছৰ হৈছিল। অৱশেষত ক মান শ্ৰেণীৰ পৰা খ মান শ্ৰেণীলৈ উতীৰ্ণ হলোঁ।শ্ৰেণীৰ ভিতৰতে মই প্ৰথম হলোঁ।এতিয়াও ভালদৰে মনত আছে মোৰ সহপাঠী মাণিকপুৰ গাঁৱৰ জালালউদ্দীনে দ্বিতীয় স্থান লাভ কৰিছিল।বিদ্যালয়ৰ বছেৰেকীয়া অধিবেশনৰ লগতে প্ৰতি বছৰেই বটা বিতৰণী সভাও অনুস্থিত হয়।প্ৰথম হৈ প্ৰমোছন পোৱা বাবে মোক তদানীন্তন উদীয়মান লেখক ফনী বৰগোঁহাঞিদেৱে ৰচনা কৰা সাধু কিতাপ ৰঘূবংশৰ কথা পুৰষ্কাৰ স্বৰূপে দিছিল।তাৰ পিছৰ বছৰ দ্বিতীয় স্থান পাওঁতে ফনী বৰগোঁহাঞি দেৱইে লিখা মহামায়াৰ সাধু নামৰ কিতাপখন পুৰষ্কাৰ স্বৰূপে দিছিল।(অৱশ্যে, পিছত বিদ্যালয়লৈ ঘাঁহি গাঁৱৰ কুশল হাজৰিকা আৰু যোগেশ বৰুৱা,বান্টৌ গাঁৱৰ পূৰ্ণানন্দ গগৈ আদি ছাত্ৰসকল অহাত তেওঁলোকক চেৰ পেলাই প্ৰথম দ্বিতীয় স্থান লাভ কৰিব নোৱাৰা হলোঁ।) পাঠ্যপুথিৰ উপৰি জীৱনত প্ৰথম পঢ়া বাহিৰা কিতাপ আছিল এই দুখনেই। অতি হেঁপাহেৰে কিতাপ দুখন পঢ়িছিলোঁ।এবাৰ নহয়, বহুবাৰ পঢ়িলোঁ আৰু কিতাপ দুখনো বহুবছৰ ধৰি সংৰক্ষণ কৰি থৈ অৱশেষত ঢকুৱাখনা বালি গাঁৱৰ নেহেৰু অধ্যয়ন চক্ৰ নামৰ পুথিভঁৰালত থ’বলৈ দান কৰি দিলোঁ।।তেতিয়াৰ পৰাই সাধু কিতাপ পালেই পঢ়িব ধৰিলোঁ। কিতাপ পঢ়াৰ হেঁপাহ পূৰণ কৰিবলৈ বিদ্যালয়ৰ পুথিভঁৰালত অসমীয়া আৰু ইংৰাজী ভাষাত বহুতো শিশু উপযোগী কিতাপ আছিল।সেইবোৰৰ নিয়মীয়া পঢ়ুৱৈ হৈ পৰিলো। আজি কালিৰ দৰে আমি বিদ্যালয়ত পঢ়ি থকা দিনত বিদ্যালয়ৰ পাঠ্য-পুথিসমূহ সঘনাই সলনি কৰি থকা নাছিল বাবে আমাৰ দৰে দৰিদ্ৰ কৃষকৰ সন্তানে নতুন কিতাপ নিকিনাকৈ আনৰ পৰা পুৰণি কিতাপ খুজি আনি পঢ়িবলৈ সুবিধা হৈছিল।অমৃত বৰগোহাঁঞি মোৰ ওপৰৰ শ্ৰেণীত আৰু তেওঁৰ ভাগিনিয়েক দেৱাশীষ বুঢ়াগোহাঁই মোৰ তলৰ শ্ৰেণীত পঢ়িছিল বাবে প্ৰতি বছৰেই পৰীক্ষাৰ ফলাফল ঘোষণা কৰা দিনা মোৰ কিতাপবোৰ নি দেবাশীষক দি অমৃতৰ কিতাপখিনি লৈ আহিছিলোগৈ।সেইবোৰ পুৰণি হ’লেও মই কিতাপবোৰত নতুন কিতাপৰেই গোন্ধ পাইছিলোঁ।মনটো উৎফুল্লিত হৈ পৰিছিল আৰু সেইবোৰ যিমান পাৰোঁ পঢ়াত ব্যস্ত হৈ পৰিছিলোঁ। আমাৰ বিদ্যালয়ৰ বছেৰেকীয়া অধিৱেশনত এবাৰ ভীম বকাসুৰৰ যুদ্ধ পৰিৱেশন কৰা হৈছিল।তাত মই বকাসুৰৰ ভাও দিছিলোঁ আৰু আমাৰ গাঁৱৰ হীৰা চুতীয়াই অতি নিখুঁতভাৱে ভীমৰ ভাওত অভিনয় কৰিছিল। সেয়ে তেতিয়াৰ পৰাই হীৰাক আটায়ে কলিৰ ভীম বুলি মাতিছিল।মোৰ ভাগ্য ভাল আছিল যে কোনো দিনে বিদ্যালয়লৈ নোযোৱা আমাৰ পিতৃদেৱতা গৈ আমাৰ ভীম বকাসুৰৰ যুদ্ধ উপভোগ কৰিছিল।কথাবোৰ মোৰ আজিও স্পষ্ট মনত আছে। অনুস্থান শেষ হোৱাৰ পিছত দেউতাই মোক কেইঅনামান পইচা দিছিল। তাৰ পৰাই অনুমান হৈছিল যে আমাৰ অভিনয় চাই দেউতা বহুত অধিক অভিষিক্ত হৈছিল। আমাৰ ঢকুৱাখনা চৰকাৰী মজলীয়া বিদ্যালয়ত ছাত্ৰসকলক কেৱল পাঠ্য-পুথিৰ জ্ঞানেই নিদি জীৱনত আৱশ্যক হোৱা বিভিন্ন ধৰণৰ জ্ঞান দিয়া হয়।বিছনি, খৰাহী আদি বাঁহ বেতৰ সঁজুলি নিৰ্মাণৰ শিক্ষা আমি বিদ্যালয়তে লাভ কৰিছিলোঁ। চাফ চিকুনতাৰ জ্ঞান আমি ক মান শ্ৰেণীৰ পৰাই পাই আহিছিলোঁ।বিদ্যালয়ৰ চৌপাশ আমি ছাত্ৰসকলেই চাফ চিকুন কৰি ৰাখিছিলোঁ।ছায়াদাৰ ফুলগছৰ তলৰ নিমজ দলিছাৰ দৰে বননিত বহি যোগ বিয়োগ, পূৰণ হৰণৰ নেওঁতা আওৰুৱা কথা মনত পৰিলে আজিও নষ্টালজিক হৈ পৰোঁ।ছাত্ৰসকলক যোগ শিক্ষা প্ৰদান কৰিবলৈ আদিত্য তালুকদাৰ নামৰ যোগগুৰু এজনক আমন্ত্ৰণ কৰি অনা হৈছিল। জীৱনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে তেখেতৰ পৰাই যোগ শিক্ষা লাভ কৰিছিলোঁ।গুৰুজনাই আমাক তেওঁ লিখা যোগাসনৰ কিতাপ-পত্ৰও যোগান ধৰিছিল।সহজ যোগাসন নামৰ কিতাপখন আজিও সযতনে ৰাখি থৈছোঁ আৰু আৱশ্যক হ’লে সাদৰেৰে মেলি লওঁ।খেলা-ধুলা আৰু কুচ-কাৱাজ আদি বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰসকলৰ বাবে অপৰিহায্য আছিল।সৰস্বতী পূজা আছিল ছাত্ৰসকলৰ অতি প্ৰিয় উৎসৱ।সৰস্বতী পূজা পালন কৰোঁতেও ছাত্ৰসকলক নানা ধৰণৰ সামাজিক জ্ঞান প্ৰদান কৰা হয়।পূজাৰ কিছুদিনৰ পূৰ্বে বিদ্যালয়ত এখন সাধাৰণ সভা অনুস্থিত কৰা হয়।সভাত প্ৰথমে সৰস্বতী পূজা পতা হ’বনে নহয় সেইটো ঠিৰাং কৰা হয়।গৰিষ্ঠ সংখ্যক ছাত্ৰই পূজা পতাৰ সন্মতি প্ৰদান কৰিলেহে বিষয়টোৰ সন্দৰ্ভত আলোচনা আগুৱাই যায়।তাৰ পিছত মূৰ্তি পূজা হ’বনে নহ’ব সেই বিষয়ত সৰ্বসন্মতিক্ৰমে প্ৰস্তাব গ্ৰহণ কৰা হ’ব। ইয়াৰ পিছত আলোচনা হ’ব পূজাৰ প্ৰসাদ সন্দৰ্ভত।মাহ-প্ৰসাদ, লুচি-ভাজি নে পায়সেৰে অপ্যায়ণ কৰা হ’ব সেয়াও গৰিষ্ঠ সংখ্যক ছাত্ৰৰ সন্মতিৰ ওপৰতেই নিৰ্ভৰ কৰিব।এই দৰেই গণতান্ত্ৰিক বিচাৰ ধাৰাৰে শৃঙ্খলাবদ্ধভাৱে সমাজখন আগুৱাই নিয়াৰ শিক্ষা আমাক দিয়া হৈছিল।নীতি শিক্ষাৰ জ্ঞান প্ৰতি গৰাকী শিক্ষকেই শ্ৰেণীত ছাত্ৰসকলক নিতৌ প্ৰদান কৰিছিল।এইদৰেই গৰ্হিত কামৰ পৰা ছাত্ৰসকলক বিৰত ৰাখিছিল।আমাক স্বাৱলম্বী হবলৈ শিকোৱা হৈছিল।সৰস্বতী পূজাৰ কাম-কাজবোৰ আমি নিজৰ মাজত ভগাই লৈ কৰিছিলোঁ। পূজাৰ প্ৰসাদ বিতৰণৰ বাবে আৱশ্যক হোৱা কৌপাত সংগ্ৰহ কৰিবলৈ আমি ছাত্ৰসকল জাকে জোমে কোৱঁৰ গাঁও আৰু বৰুৱাটিকা গাঁৱৰ ডাঙৰ ডাঙৰ বাৰীত প্ৰৱেশ কৰি পিটপিটাই ফুৰিছিলোঁ আৰু কৌপাতবোৰ আনি বিদ্যালয়ত জমা কৰি পূজাৰ প্ৰসাদ বিতৰণৰ কামত ব্যৱহাৰ কৰিছিলোঁ। আমাৰ বিদ্যালয়ৰ সমুখ ভাগত বিদ্যালয়ৰ প্ৰৱেশ পথৰ দুয়োপাৰে দুখন ফুলনি বাগিছা আছিল। মালীয়ে তাৰ তদাৰক হিচাপে কাম কৰে যদিও ছাত্ৰসকলকো বৃক্ষৰোপণ আৰু তাৰ পৰিচৰ্যাৰ জ্ঞান দিবৰ বাবে মাজে মাজে বাগিছাৰ কাম কৰিবলৈ দিয়া হৈছিল।আনহে নালাগে নাৰিকল গছ কিদৰে ৰোপণ কৰা হয় তাৰো জ্ঞান আমি লাভ কৰিছিলো।আমি ৰোপণ কৰা কেইজোপামান নাৰিকল গছ বৰ্তমানো বিদ্যালয়ৰ চৌহদত দেখিবলৈ পাওঁ। বিদ্যালয়ৰ শিক্ষাগুৰুসকলৰ প্ৰতি ভক্তিভাৱত আমাৰ শিৰ সদায়ে নত হৈ থাকে। সেইবোৰ দিনত চেকনিৰ আগতহে বিদ্যা বুলি এক দৃঢ মত পোষণ কৰা হৈছিল।বেতৰ কোবৰ পৰা হাত হাৰি থাকিবৰ বাবে পঢ়া-শুনাৰ কামবোৰ নিয়াৰিকৈ কৰিব লগা হৈছিল।আমি জানিছিলোঁ যে শিক্ষা গুৰুসকলে আমাৰ ভালৰ বাবে, আমাৰ উন্নতিৰ হকে সদায় চিন্তা কৰে আৰু মাথো সেই উদ্দেশ্য আগত ৰাখিয়েই বেতডাল হাতত লৈ ফুৰে।সেয়ে আমাৰ শ্ৰদ্ধা-ভক্তি সদায়ে অটুত আছিল।মৌখিকৰ উত্তৰ দিব নোৱাৰিলে শ্ৰদ্ধেয় মুখেশ্বৰ গগৈ ছাৰৰ সৌকাৰ কোব হাতৰ তলুৱাত পৰিবই, সেয়ে তাৰ পৰা ৰক্ষা পাবলৈ মৌখিক পাৰিবই লাগিব।।সৰু নেওঁতাৰ পৰা বৰ নেওঁতালৈকে সকলো সম্পূৰ্ণ মুখস্থ থাকিব লাগিবই, এইটো ধৰা-বন্ধা কথা। পূৰ্ণানন্দ সন্দিকৈ ছাৰে ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম হ’বলৈ নিদিছিল।এনে জটিল পৰিস্থিতিৰ মাজতো ৰসাল সাধু কথা শুনাই আনন্দ দিছিল খগেশ্বৰ হাজৰিকা ছাৰে। ছাৰ আমাৰ শ্ৰেণী কোঠালৈ অহালৈ অতি ব্যগ্ৰতাৰে বাট চাই ৰৈছিলোঁ আমি। প্ৰতি বছৰে গৰমৰ বন্ধ ঘোষণা কৰা দিনটোত পুৱাতেই বিদ্যালয় আৰম্ভ হয় আৰু আমি ধূপ-ধুনা দি পূজা কৰি, ফুলৰ মালা বিন্ধাই, চাহ মিঠায়েৰে অপ্যায়ণ কৰি শিক্ষাগুৰুসকলৰ শ্ৰীচৰনত প্ৰণাম জনাই আন্তৰিক শ্ৰদ্ধা-ভক্তি প্ৰকট কৰোঁ। সত্য কথা ক’বলৈ গ’লে, এইখন বিদ্যালয়ত নপঢ়া হেতেন মই সৰুতে যি হ’ম বুলি মন বান্ধিছিলো সেইয়াই হ’লো হেতেন।ভাৱিলে মোৰ নিজৰে হাঁহি উঠে,ডাঙৰ হ’লে মই কোলাবুঢ়ী নাচ নাচি বিখ্যাত মানুহ হ’ম বুলি সপোন ৰচিছিলোঁ।কাৰণ,আমাৰ গাঁৱৰ চুটি চাপৰ মানুহ তথা আমাৰ ডাঙৰ ভিনিহীদেউ গেঠন চুতীয়াই গাঁৱৰ বিয়াবোৰত কোলাবুঢ়ী নাচ নাচি ৰাইজৰ মাজত যথেষ্ট খ্যাতি অৰ্জন কৰিছিল।ৰাইজে তেওঁক তামোল-পাণৰ বটাত ধন দি, ফুলাম গামোচা পিন্ধাই তেওঁৰ গুণ বখানিছিল।এইবোৰ দেখি শুনি মই অভিভূত হৈ পৰিছিলোঁ।খগেশ্বৰ হাজৰিকা ছাৰে এদিন আমাৰ শ্ৰেণীৰ প্ৰতিজন ছাত্ৰকে থিয় কৰাই জীৱনৰ লক্ষ্য কি সুধিছিল।ছাৰে মোকো সুধিলে,”যুগল, তই ডাঙৰ হ’লে কি কৰিবি?” মই তপৰাই উত্তৰ দিলো,”কোলাবুঢ়ী নাচ নাচিম, ছাৰ” ।মোৰ উত্তৰ শুনি নিজে কৌতুক কৈ নহঁহাকৈ থকা ছাৰেও হাঁহি ৰখাব নোৱাৰিলে আৰু লগতে শ্ৰেণী কোঠাৰ আটাইবোৰ ছাত্ৰই গিৰ্জনিমাৰি হাঁহিলে।ময়ো স্বভাৱজাত মেলেঙা হাঁহিটো মাৰি দাঁত চেলাই ৰৈ গ’লোঁ।পিছত ছাৰে কথাবোৰ বুজাই দি জীৱনৰ লক্ষ্য সলনি কৰিবলৈ ক’লে মোক। ব্ৰিটিছৰ শাসন কালতে ১৮৭২ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা ঢকুৱাখনা চৰকাৰী মজলীয়া বিদ্যালয়ত পঢ়িবলৈ পোৱা বাবে নিজকে অতি ভাগ্যৱান বুলি গণ্য কৰোঁ।পৰম শ্ৰদ্ধাভাজন শিক্ষাগুৰুসকলৰ পৰা অতি মূল্যৱান শিক্ষা লাভৰ উপৰিও বিদ্যালয়খনৰ আহল-বহল চৌহদ, পকী শ্ৰেণী কোঠা, শিশু উপযোগী সুন্দৰ আৰু সৰু সৰু কাঠৰ বেঞ্চ-ডেক্স, ফুটবল খেলৰ পথাৰৰ সুবিধা আৰু বিদ্যালয়ৰ দক্ষতা সম্পন্ন চৌকিদাৰৰ ঘন্টি বা বেল বজাওঁতে সৃষ্ট সুমধূৰ সুৰ আদিৰ বাবে আমাক আন আন বিদ্যালয়ৰ ফুটবল খেলৰ পথাৰ আদিৰ সুবিধাই আমাক আন আন বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীতকৈ অধিক উচ্চ স্থানত থকা বুলি অনুভৱ কৰাৰ সুযোগ দিছিল।এইবোৰ কাৰণতেই দূৰ দূৰণিৰ পৰা ছাত্ৰ আহি স্কুলৰ চৌহদত থকা বৰ্ডিং ঘৰত থাকি পঢ়িছিলহি। আমাৰ বিদ্যালয়ৰ শিক্ষকসকলে ছাত্ৰসকলৰ হাতৰ আখৰ সুন্দৰ কৰা আৰু ছবি অঁকাত পাকৈত হোৱাত অধিক গুৰুত্ব দিছিল।তেতিয়া আমাক পাখি কলম অথবা বাঁহৰ কলম লৈ চিয়াঁহীৰ দোৱাতত তিয়াই তিয়াই হাতৰ আখৰ লিখিবলৈ দিয়া হৈছিল।আমাক নিজৰি কলম অৰ্থাত্ ফাউন্টেইন পেন ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ দিয়া নাছিল আৰু বৰ্তমান সময়ৰ দৰে ডট পেনো বজাৰত উপলব্ধ হোৱা নাছিল।সকলো ছাত্ৰই হাতৰ আখৰ ভাল কৰিবলৈ চেষ্টা চলাইছিল। কাৰণ, হাতৰ আখৰ সুন্দৰ হ’লে পৰীক্ষাত অধিক নম্বৰ লাভ কৰিব পাৰি আৰু ছবি আঁকি থাকিলে শিশু ধৈৰ্যশীল তথা অধ্যৱসায়ী হয়।ইতিমধ্যে উল্লেখ কৰি অহা হৈছে যে মই ছবি আঁকিব পৰা হৈ গ’লো; কিন্তু মোৰ হাতৰ আখৰ তুলনামূলকভাৱে অন্য ছাত্ৰসকলতকৈ বেয়া। ভাল কৰিবলৈ বহুত চেষ্টা কৰিছিলোঁ, পিছে সফল হ’ব নোৱাৰিলোঁ।ইয়াৰ বিপৰীতে ছবি অঁকাৰ কোনো ধৰণৰ আনুষ্ঠানিক প্ৰশিক্ষণ নোলোৱাকৈয়ে বিভিন্ন ধৰণৰ ছবিবোৰ আঁকিব পৰা হ’লোঁ।শ্ৰেণীৰ বিভিন্ন বিষয়ৰ টোকা বহীবোৰৰ উকা কাগজত মন গ’লেই একোখন ছবি আঁকি পেলাইছিলো।মোকে অনুসৰণ কৰি এনে কাম শৰতেও কৰিছিল।তেওঁ বেছিকৈ মানুহৰ ছবি আঁকিছিল আৰু মূৰত একোটা দীঘল ৰঙা টুপী পিন্ধাই দিছিল। তেওঁ অঁকা ছবিবোৰ চাই আমি বেছ আমোদ লাভ কৰিছিলোঁ আৰু তেওঁক ৰঙা টুপী বুলি নাম দি জোকাইছিলোঁ। কেতিয়াবা কেতিয়াবা শিক্ষকে আমাৰ এনে কাণ্ডবোৰ ধৰা পেলাই আৰু আমোদ পাই খং কৰিবলৈ পাহৰি গৈছিল।ছবি অঁকা কামত শৰত আত্মবিশ্বাসী হৈ পৰিছিল।সেয়েহে চাগৈ এটা সময়ত তেওঁ এনে কামৰ যোগেদি অৰ্থ উপাৰ্জন কৰি নিজৰ আৰ্থিক অৱস্থা টনকীয়াল কৰিবলৈ সমৰ্থৱান হৈছিল।মই নিজেও বহু সময়ত আৰ্থিক সংকটত পৰি চিত্ৰাংকনৰ জৰিয়তে ধন উপাৰ্জন কৰিছোঁ, যি কাম আজি পৰ্যন্ত বন্ধ হোৱা নাই। ঢকুৱাখনা চৰকাৰী মজলীয়া বিদ্যালয়ত সাতোটা বছৰতকৈ অধিক কাল পঢ়া দিনবোৰৰ কিছুমান স্মৃতিয়ে আজিও মনৰ মাজত ঢৌ খেলি থাকে। শিক্ষাগুৰুসকলে আমাৰ মানসিক দিশৰ উত্তৰণৰ হেতু গম্ভীৰ ভাৱে চিন্তা কৰি কৰা কামবোৰৰ বাবে আন্তৰিক ধন্যবাদ আৰু কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰোঁ।তেনেধৰণৰ কামৰ এক উদাহৰণ দিব পাৰি।ঢকুৱাখনাৰ সুসন্তান, জালভাৰী গাঁৱৰ শ্ৰদ্ধেয় ভোগেশ্বৰ দত্তদেৱে ভাৰতীয় কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ তৰফৰ পৰা গৈ ছোভিয়েট দেশ ভ্ৰমণ কৰি ঘূৰি অহাৰ পিছত তেওঁক আমাৰ বিদ্যালয়লৈ আমন্ত্ৰণ কৰি আনি তেওঁৰ অভিজ্ঞতাবোৰ আমাক শুনাবলৈ দিছিল।কেৱল এয়াই নহয়, সুযোগ সুবিধা অনুযায়ী যিকোনো ধৰণৰ প্ৰয়োজনীয় সমল ব্যক্তিকে আমাৰ মাজলৈ আমন্ত্ৰণ কৰি আনি আমাৰ জ্ঞানৰ ভাণ্ডাৰ বৃদ্ধিৰ প্ৰচেষ্টা চলাইছিল। দেৰশ বছৰত এই বিদ্যালয়খনে হেজাৰ হেজাৰ সুনাগৰিকৰ সৃষ্টি কৰিছে আৰু ভৱিষ্যেতেও এই বিদ্যালয়ৰ গৰিমা অক্ষুন্ন হৈ থাকক।সাম্প্ৰতিক কালৰ ব্যক্তিগত খণ্ডৰ বিদ্যালয়ৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱে যাতে সৰ্বসাধাৰণ লোকৰ সন্তানে সহজে শিক্ষা লাভ কৰিব পৰা এনে বিদ্যালয়ৰ কোনো ধৰণৰ ক্ষতি সাধন কৰিব নোৱাৰে তাৰ প্ৰতি সকলো পক্ষই দৃষ্টিপাত কৰি থকা উচিত। -----------------সমাপ্ত-----------------